Lĩnh vực AI đang mở ra một kỷ nguyên mới cho nhân loại, nó dần len lỏi vào công việc, cuộc sống hàng ngày. Bên cạnh đó, sự phát triển của blockchain giúp tạo ra một thế giới vận hành tự động dựa trên mã code và nền kinh tế crypto.

Mặc dù còn nhiều thách thức nhưng ý tưởng về sự kết hợp của hai lĩnh vực hàng đầu này được quan tâm ngày một nhiều. Sự kết hợp này càng được thúc đẩy sau khi hàng loạt dự án crypto gắn nhãn AI có sự tăng trưởng mạnh mẽ trong giai đoạn vừa qua.

Spectral là gì? Cơ sở hạ tầng cho AI trên mạng lưới blockchain

Một phần quan trọng của hệ thống AI Blockchain là cơ sở hạ tầng, nó cần được vận hành trên một nền tảng đáp ứng được tốc độ với nguồn cấp dữ liệu dồi dào. Trong bài viết dưới đây, chúng ta sẽ tìm hiểu về một dự án thuộc mảng này có tên Spectral.

Spectral là gì?

Câu chuyện của Spectral bắt đầu bằng việc dự án cho rằng các AI ngày nay đa phần là một “chiếc hộp đen” được vận hành bởi các thực thể lớn trên thị trường. Người dùng gửi đi yêu cầu sau đó nhận lại câu trả lời từ chiếc hộp đen mà không biết nó đã làm những gì, kết quả được tạo ra từ những yếu tố nào, có điều gì mờ ám hay bất thường trong câu trả lời không.

Bằng nỗ lực kết hợp với hệ thống blockchain, Spectral hướng tới giải quyết vấn đề này.

Spectral là dự án cơ sở hạ tầng cho hệ thống kết hợp AI và Blockchain, thông qua Spectral người dùng có thể tạo và sử dụng các sản phẩm AI mã nguồn mở một cách hiệu quả và minh bạch.

Sản phẩm và mô hình hoạt động

Spectral có hai sản phẩm chính là Spectral Syntax và Spectral Nova. Spectral Syntax là bộ công cụ giúp người dùng tạo ra các sản phẩm onchan AI hay theo cách gọi chuyên môn là các Agent, trong khi Spectral Nova đóng vai trò là mạng lưới cung cấp dữ liệu tính toán và kết nối các Agent.

Chúng ta sẽ tìm hiểu lần lượt ở phần các phần dưới, nhưng trước tiên hãy làm rõ khái niệm Agent mà dự án đề cập.

Agent Economy

Thuật ngữ AI Agent được nhắc đến từ sau sự ra mắt của ChatGPT vào tháng 11/2022, sau đó nó được sử dụng rộng rãi trong cả lĩnh vực công nghệ và Web3.

AI Agent trong ngữ cảnh của Spectral là một tập hợp các chỉ dẫn và mã code on-chain, nó có thể thực thi một cách tự động.

Cụ thể, một số điểm phân biệt của Spectral AI Agent như sau:

• Là tập hợp các chỉ dẫn có thể thực thi một cách nhất quán.
• Được thiết kế để hoạt động tự chủ trên không gian on-chain dựa trên sự kiện và dữ liệu thời gian thực.
• Có quyền truy cập vào private key wallet của nó để thực hiện các giao dịch mà không cần sự có mặt của người dùng.

Giao diện người dùng của Spectral

Tóm lại bạn có thể hiểu rằng AI Agent là một sản phẩm hoàn thiện bao gồm on-chain smart contract và các hệ thống liên quan được tạo ra bởi người dùng nhằm phục vụ một mục đích cụ thể. Những AI Agent này ngoài giải quyết vấn đề còn có thể giúp người tạo ra nó kiếm được thu nhập bằng việc cho những người dùng khác sử dụng.

Spectral Syntax

Spectral Syntax là bộ bộ công cụ cho phép người dùng tạo ra các AI Agent của riêng họ.

Thông qua một loạt Large Language Models (LLM) đã tối ưu cho việc viết code Solidity, người dùng dễ dàng tạo ra các AI Agent khác nhau chỉ bằng việc nhập vào khung chat các yêu cầu.

Giao diện người dùng của Spectral Syntax

Spectral Syntax bao gồm nhiều module phối hợp với nhau để vận hành bao gồm:

• Base Models: Hệ thống giao tiếp và xử lý dữ liệu cơ bản.
• Agent Identities: Hệ thống định danh Agent để phân biệt và đánh giá hiệu quả.
• Agent Knowledge Bases: Nguồn cấp dữ liệu cho Agent.
• Plugins: Sử dụng cho việc truy xuất các dữ liệu cần thiết khác bên ngoài như nguồn cấp dữ liệu oracle, dữ liệu từ internet, …
• ML Inferences: Hệ thống Machine Learning (ML) dành cho việc tính toán.
• Wallet Management: Hệ thống quản lý ví. Spectral sử dụng ví Account Abstraction (AA) theo tiêu chuẩn ERC-4337.

Mô hình hoạt động của Spectral Syntax

– Bước 1: Đầu tiên, tại giao diện sử dụng người dùng nhập vào các yêu cầu cần xử lý.

– Bước 2: Orchestrator (Nhà điều phối vận hành) sẽ tiến hành phân tích và xây dựng ngữ cảnh cho yêu cầu thông qua hệ thống LLM.

– Bước 3: Dựa trên những yêu cầu được xử lý Orchestrator sẽ tìm kiếm các Agent phù hợp sau đó chuyển giao yêu cầu cho Agent.

– Bước 4: Agent Handler sau đó truy vấn các dữ liệu bổ sung cần thiết để xây dựng một bộ yêu cầu nâng cao với đầy đủ thông tin chuẩn bị cho quá trình tạo câu trả lời.

– Bước 5: Agent Handler gọi Language Model (LLM) và gửi bộ yêu cầu nâng cao để tính toán phản hồi. Sau đó gửi lại cho Orchestrator để xác định xem có cần gọi thêm các plugin để lấy dữ liệu bổ sung trong trường hợp cần thiết. Quá trình này được lặp đi lặp lại đến khi Orchestrator cho rằng kết quả đã đạt tiêu chuẩn.

– Bước 6: Cuối cùng, kết quả được gửi trả lại cho người dùng thông qua giao diện sử dụng để hoàn thành quy trình.

Spectral Nova

Spectral Nova là mạng trí tuệ máy móc – machine intelligence network đóng vai trò là nguồn cấp dữ liệu phi tập trung. Spectral Nova khuyến khích những nhà nghiên cứu, kỹ sư trong lĩnh vực Machine Learning xây dựng mô hình cung cấp dữ liệu dành cho ứng dụng Web3.

Mô hình tương tác giữa các thành phần trong mạng lưới Spectral Nova

Các thành phần chính trong Spectral Nova

– Creator: Người đưa ra các thử thách, tiêu chuẩn của thử thách đồng thời cùng với đó là phần thưởng dành cho người giải chiến thắng. Creator sẽ nhận được một phần doanh thu từ người dùng cuối.

– Solver: Người giải quyết các thử thách được đưa ra bởi Creator và dành cơ hội nhận được phần thưởng từ Creator. Sau đó họ cũng nhận được một phần doanh thu từ việc sử dụng bởi người dùng cuối.

– Validator: Đảm bảo rằng các mô hình đang xử lý công việc một cách toàn vẹn và chính xác. Validator kiểm tra phản hồi của Solver thông qua zkML Proof.

– Consumer: Tìm kiếm và sử dụng các dịch vụ phù hợp được tạo ra bởi Creator và trả phí.

Mô hình kinh tế của Spectral

Spectral Nova được thiết kế theo dạng module hóa với nhiều thành phần, điều này cho phép nó tăng cường khả năng mở rộng và tính linh hoạt. Chúng bao gồm: Ví tích hợp, Blockchain (Arbitrum), Account Abstraction, RPC node (Alchemy), Pulse (trình theo dõi dữ liệu on-chain), Modeler CLI (quản lý tương tác), Nova (liên kết on-chain và off-chain), Verifiable computation (tính toán proof), IPFS. M

ình sẽ không đề cập sâu hơn vào các chi tiết kỹ thuật để tránh phức tạp, các bạn có thể tìm hiểu chi tiết tại trang Whitepaper của dự án.

Kiến trúc của Spectral Nova

Lộ trình phát triển

Spectral Nova ra mắt và bắt đầu khởi chạy Challenge đầu tiên vào tháng 11/2023 với sự tham gia của hơn 400 Solvers và khoảng 20% mô hình nhận được giải thưởng từ thử thách.

Lộ trình phát triển của Spectra năm 2024

Lộ trình phát triển năm 2024 và 2025 của Spectral bao gồm các giai đoạn:

• Q1/2024 – Inception: Khởi chạy Machine Intelligence Network và ra mắt token quản trị SPEC trên phiên bản Alpha Mainnet.
• Q2/2024 – Scaling: Khởi chạy Challenge thứ 2 là hệ thống Solidity LLM. Hệ thống Validator phi tập trung và thu hút các Creator.
• Q3/2024 – Diversification: Đa dạng hoá các nguồn cấp dữ liệu suy luận như NFT Recommendation Engine, Uniswap X Filters, Multimodal Solidity LLMs.
• Q4/2024 – InferChain: Triển khai on-chain AI/ML Inferences trên testnet.
• 2025: InferChain Mainnet.

Đội ngũ phát triển

Dự án không công bố chi tiết về đội ngũ phát triển, dưới đây là một số thông tin mình thu thập được qua trang LinkedIn của dự án.

– Sishir Varghese – CEO & Co-Founder: Ông bắt đầu với Spectral từ tháng 6/2020, với kinh nghiệm đáng kể trong công nghệ và tài chính. Tham gia Kernel Fellowship tại Gitcoin trong 3 tháng, Đối tác Chiến lược tại Loopring trong 2 năm 7 tháng. Trước đó, làm Kiến trúc sư tại The Jerde Partnership trong 2 năm 2 tháng.

– Mihir Kulkarni – Head of Product: Ông là người có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh vực blockchain. Trước khi trở thành Head Product của Spectral, ông là SVP tại Truist, xây dựng dịch vụ định danh phi tập trung. Tại Coinbase, ông cải tiến quy trình hỗ trợ kỹ thuật. Ông cũng từng phát triển nền tảng hợp đồng Ethereum tại EY và thiết kế token blockchain tại Sacred Capital.

Nhà đầu tư

Spectral đã trải qua 3 vòng gọi vốn với tổng số tiền kêu gọi được là 29,82 triệu USD.

• Vòng đầu tiên diễn ra vào tháng 11 năm 2021, gọi được 6,75 triệu USD dẫn đầu bởi Polychain Capital.
• Vòng thứ hai diễn ra vào tháng 8 năm 2022, gọi được 23 triệu USD dẫn đầu bởi Social Capital, General Capital. Ngoài ra vòng này còn có sự góp mặt của nhiều quỹ nổi tiếng trong giới crypto như Circle, Jump Capital, Franklin Templeton.
• Vòng gần nhất là IEO trên nền tảng Gate Startup với số vốn kêu gọi được là 70.000 USD.

Các vòng gọi vốn của Spectral

Tokenomics

Thông tin cơ bản

• Token token: Spectral
• Ticker: SPEC
• Tổng cung tối đa: 100,000,000 (100M)
• Mạng lưới: Ethereum
• Tiêu chuẩn: ERC20
• Địa chỉ hợp đồng: 0xAdF7C35560035944e805D98fF17d58CDe2449389

Phân bổ

• Investors: 38%, khoá 12 tháng sau đó mở khoá tuyến tính trong 18 tháng.
• Team & Contributors: 22%, khoá 12 tháng sau đó mở khoá tuyến tính trong 30 tháng.
• Airdrop + MM: 10.3%, Mở khóa toàn bộ tại TGE.
• Foundation Treasury: 29,7%, chưa có thông tin về lịch mở khoá.

Công dụng

• Là công cụ thanh toán cho các hoạt động trong mạng lưới.
• Staking tại Spectral Syntax hoặc Nova để hưởng các đặc quyền như trở thành Validator, giảm phí dịch vụ, mở khóa các quyền lợi khác.
• Tham gia vào hoạt động quản trị giao thức.

Lời kết

AI là một xu hướng lớn không chỉ của lĩnh vực công nghệ mà còn cả nhân loại, sự kết hợp giữa blockchain và AI luôn là khao khát của những người yêu công nghệ cả hai lĩnh vực này. Tuy rằng vẫn còn nhiều thách thức, nhưng những nỗ lực gần đây đang thúc đẩy chúng ta tiến gần hơn với lý tưởng này.

Spectral mang trong mình sứ mệnh không chỉ là gắn kết blockchain với AI mà còn là tạo ra khung kinh tế mở và vận hành tự động cho các ứng dụng decentralized AI. Hiện tại dự án đang khởi chạy những bài toán đầu tiên cho tầm nhìn này, chúng ta sẽ tiếp tục theo dõi những bước phát triển để đưa ra những quyết định chính xác hơn.

Trên đây là toàn bộ thông tin về Spectral – cơ sở hạ tầng cho blockchain và AI, hy vọng bài viết giúp ích cho bạn trong quá trình nghiên cứu.

Lưu ý: Thông tin trong bài viết không được xem là lời khuyên đầu tư, chúng tôi không chịu trách nhiệm với bất kỳ quyết định đầu tư nào của các bạn.