Bài 13. Công dân với cộng đồng

1. Cộng đồng và vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của con người

a. Cộng đồng là gì

Cộng đồng là toàn thể những người cùng sống, có những điểm giống nhau, gắn bó thành một khối trong sinh hoạt xã hội.

b. Vai trò của cộng đồng đối với cuộc sống của con người

– Cộng đồng là hình thức thể hiện các mối liên hệ và quan hệ xã hội của con người. Mỗi người là một thành viên, một tế bào của cộng đồng.

– Cộng đồng chăm lo cuộc sống của cá nhân, đảm bao mỗi người có những điều kiện để phát triển.

– Cộng đồng giải quyết hợp lý mối quan hệ giữa lợi ích riêng và lợi ích chung, giữa lợi ích và trách nhiệm, giữa quyền và nghĩa vụ.

– Cá nhân phát triển trong cộng đồng và tạo nên sức mạnh cho cộng đồng.

2. Trách nhiệm của công dân đối với cộng đồng

a. Nhân nghĩa

– Khái niệm

+ Nhân nghĩa là lòng thương người và đối xử với người theo lẽ phải.

+ Nhân nghĩa có thể hiểu là một giá trị đạo đức cơ bản của con người, thể hiện ở suy nghĩ, tình cảm và hành động cao đẹp của quan hệ giữa người với người.

– Ý nghĩa

+ Cuộc sống của con người trở lên tốt đẹp hơn, có ý nghĩa hơn.

+ Giúp người ta thêm yêu cuộc sống, có thêm sức mạnh vượt qua khó khăn.

– Biểu hiện

+ Nhân ái, thương yêu, giúp đỡ nhau; không đắn đo tính toán.

+ Nhường nhịn, đùm bọc nhau.

+ Sự tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong lao động và cuộc sống hàng ngày.

+ Vị tha cao thượng, không cố chấp với người có lỗi lầm biết hối cải.

+ Thế hệ sau luôn ghi lòng tạc dạ công lao cống hiến của các thế hệ đi trước trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

– Rèn luyện lòng nhân nghĩa

+ Kính trọng, biết ơn, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ; quan tâm, chăm sóc ông bà, cha mẹ khi ốm đau, già yếu.

+ Quan tâm, chia sẻ, nhường nhịn với nhữngg người xung quanh.

+ Cảm thông và sẵn sàng giúp đỡ mọi người khi gặp khó khăn, hoạn nạn, tích cực tham gia các hoạt động biết ơn, nhân đạo ở cộng đồng dân cư.

+ Kính trọng và biết ơn các vị anh hùng dân tộc, những người có công với dân tộc, đất nước.

b. Hòa nhập

– Khái niệm

Sống hòa nhập là sống gần gũi, chan hòa, không xa lánh mọi người; không gây mâu thuẫn, bất hòa với người khác; có ý thức tham gia các hoạt động chung của cộng đồng.

– Ý nghĩa

+ Hòa nhập giúp ta có thêm niềm vui và sức mạnh vượt qua khó khăn trong cuộc sống.

+ Sống không hòa nhập sẽ cảm thấy đơn độc, buồn tẻ, cuộc sống kém ý nghĩa.

– Rèn luyện

+ Tôn trọng, đoàn kết, quan tâm, gần gũi, vui vẻ, cởi mở, chan hòa với thầy cô giao, bạn bè và mọi người xung quanh; không xa lánh, bè phái, gây mâu thuẫn, mất đoàn kết với người khác.

+ Tích cực tham gia các hoạt động tập thể, hoạt động xã hội, đồng thời vận động mọi người và bạn bè cùng tham gia.

c. Hợp tác

– Khái niệm: Hợp tác là cùng chung sức làm việc, giúp đỡ, hỗ trợ lẫn nhau trong một công việc, một lĩnh vực nào đó vì mục đích chung.

– Biểu hiện:

+ Cùng bạn bạc với nhau trong công việc chung, phối hợp nhịp nhàng với nhau, biết về nhiệm vụ của nhau và sẵn sàng hỗ trợ, giúp đỡ nhau khi cần thiết.

+ Hợp tác khác với chia bè cánh, kết thành phe phái để gây mẫu thuẫn, mất đoàn kết.

– Ý nghĩa:

+ Giúp mọi người hỗ trợ, bổ sung cho nhau, tạo nên sức mạnh để vượt qua khó khăn, đem lại chất lượng và hiệu quả cao hơn cho công việc chung.

+ Biết hợp tác là một phẩm chất quan trọng của người lao động mới, là yêu cầu đối với người công dân trong một xã hội hiện đại.

– Nguyên tắc: Tự nguyện, bình đẳng, các bên cùng có lợi và không làm phương hại đến lợi ích của những người khác.

– Hình thức hợp tác:

+ Song phương hoặc đa phương.

+ Hợp tác về từng lĩnh vực hoặc hợp tác toàn diện.

+ Hợp tác giữa cá nhân, nhóm, cộng đồng, giữa các dân tộc hoặc các quốc gia.

– Rèn luyện

+ Biết cùng nhau bàn bạc, xây dựng kế hoạch hoạt động và phân công nhiệm vụ cụ thể cho phù hợp với khả năng của từng người.

+ Nghiêm túc thực hiện kế hoạch, nhiệm vụ được phân công.

+ Biết phối hợp nhịp nhàng với nhau trong công việc; sẵn sàng chia sẻ ý kiến, kinh nghiệm, sáng kiến; sẵn sàng hỗ trợ, giúp đỡ lẫn nhau trong quá trình hoạt động.

+ Biết cùng các thành viên trong nhóm đánh giá, rút kinh nghiệp sau mỗi hoạt động để có thể cùng nhau hợp tác tốt hơn trong các hoạt động tiếp theo.