Khi nhắc đến các loại chi phí có xu hướng thay đổi cùng với quy mô sản lượng như nguyên liệu, lao động…đó chính là chi phí biến đổi – một trong những dạng phí của doanh nghiệp.

1. Chi phí biến đổi là gì?

Khái niệm

Chi phí biến đổi là khái niệm dùng để chỉ các loại chi phí có xu hướng thay đổi cùng với quy mô sản lượng. Nó là khoản tiền trả cho các đầu vào nhân tố biến đổi như nguyên liệu, lao động .v.v…

Tổng chi phí biến đổi ngắn hạn được biểu thị nó có dạng chữ S vì ở mức sản lượng thấp, tổng chi phí biến đổi tăng chậm và điều này phản ánh ảnh hưởng của quy luật lợi suất tăng dần thu được từ các đầu vào nhân tố biến đổi. Khi sản lượng ở mức cao, tổng chi phí biến đổi tăng nhanh hơn do ảnh hưởng của quy luật lợi suất giảm dần theo quy mô của đầu vào biến đổi. Chi phí biến đổi bình quân ban đầu giảm do quy luật lợi suất tăng dần của đầu vào biến đổi, sau đó tăng do quy luật lợi suất giảm dần của đầu vào biến đổi bắt đầu phát huy tác dụng.

Trong lý thuyết về thị trường, doanh nghiệp rời bỏ thị trường nếu trong ngắn hạn nó không kiếm đủ tổng doanh thu để bù đắp tổng chi phí biến đổi. Nếu tạo ra đủ tổng doanh thu để bù đắp tổng chi phí biến đổi và một phần tổng chi phí cố định, nó sẽ tiếp tục sản xuất trong một thời gian, mặc dù có thể bị lỗ.

Tổng chi phí phát sinh bởi bất kỳ doanh nghiệp nào bao gồm chi phí cố định và chi phí biến đổi. Chi phí cố định là chi phí vẫn giữ nguyên bất kể sản lượng sản xuất. Cho dù một công ty có bán hàng hay không, nó phải trả chi phí cố định, vì những chi phí này độc lập với số sản phẩm đầu ra.

Ví dụ: về chi phí cố định là tiền thuê nhà, tiền lương của nhân viên, bảo hiểm và vật tư văn phòng. Một công ty vẫn phải trả tiền thuê nhà để điều hành hoạt động kinh doanh của mình bất kể khối lượng sản phẩm được sản xuất và bán ra. Mặc dù, chi phí cố định có thể thay đổi trong một khoảng thời gian, sự thay đổi sẽ không liên quan đến sản xuất.

Mặt khác, chi phí biến đổi phụ thuộc vào sản lượng sản xuất. Chi phí biến đổi là một số tiền không đổi tính trên mỗi đơn vị sản xuất. Khi khối lượng sản xuất và sản lượng tăng lên, chi phí biến đổi cũng sẽ tăng lên. Ngược lại, khi ít sản phẩm được sản xuất thì chi phí biến đổi liên quan đến sản xuất sẽ giảm. Ví dụ về chi phí biến đổi là hoa hồng bán hàng, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí nguyên liệu được sử dụng trong sản xuất. Công thức cho chi phí biến đổi được đưa ra là:

Tổng chi phí biến = Số lượng sản phẩm đầu ra x Giá biến đổi trên một đơn vị đầu ra.

Phân loại

Xem thêm: Chi phí biên là gì? Lấy ví dụ về chi phí biên? Công thức tính chi phí biên?

Nếu như khoanh vùng lại trong các tính chất hoạt động của doanh nghiệp. Chúng ta có thể phân các loại biến phí thành những loại như:

Biến phí tỷ lệ

Đây là các loại biến phí thể hiện sử biến động hoàn toàn tỉ lệ thuận với biến động của mức độ hoạt động của doanh nghiệp. Biến phí tỷ lệ thường được sử dụng để tính:

• Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp
• Chi phí nhân sự
• Chiết khấu bán hàng

Hiện nay, biến phí sẽ được tính theo công thức: Y=b.X

Trong đó:

• Y: tổng biến phí của doanh nghiệp.
• b: biến phí trên một đơn vị hoạt động.
• X: mức độ hoạt động của doanh nghiệp.

Vì thế, để một doanh nghiệp có thể kiểm soát tốt được biến phí. Các chủ doanh nghiệp không chỉ cần phải kiểm soát tổng số biến phí mà còn cần phải rà soát, kiểm tra thật kỹ càng các biến phí trên một đơn vị hoạt động.

Biến phí cấp bậc

Đây là những biến phí thường thay đổi khi mức độ hoạt động của một doanh nghiệp khi đến giới hạn nhất định. Các biến phí cấp bậc có thể kể tới như:

Xem thêm: Chi phí cố định là gì? Đặc điểm và phân loại chi phí cố định?

• Chi phí lương công thợ
• Chi phí điện năn

Tuy nhiên những chi phí này hầu hết chỉ thay đổi khi mức độ hoạt động của máy móc tăng giảm đến một thời gian cố định.

Chi phí biến đổi trong tiếng Anh là Variable costs.

2. So sánh chi phí cố định và chi phí biến đổi:

Trong kinh tế, chi phí biến đổi và chi phí cố định là hai chi phí chính mà công ty có khi sản xuất hàng hoá và dịch vụ. Tổng chi phí của công ty bao gồm tổng chi phí cố định và tổng chi phí biến đổi. Chi phí biến đổi khác nhau với số tiền được sản xuất. Chi phí cố định vẫn giữ nguyên, cho dù công ty sản xuất ra bao nhiêu.

Chi phí biến đổi là chi phí của công ty liên quan đến số lượng hàng hoá hoặc dịch vụ mà hãng sản xuất. Chi phí biến đổi của công ty tăng và giảm với khối lượng sản xuất. Ví dụ, giả sử công ty ABC sản xuất cốc bằng gốm với giá 2 đô la một cốc. Nếu công ty sản xuất 500 đơn vị, chi phí biến đổi của nó sẽ là 1 000 đô la. Tuy nhiên, nếu công ty không sản xuất bất kỳ đơn vị nào, nó sẽ không có bất kỳ chi phí thay đổi nào để sản xuất cốc.

Mặt khác, chi phí cố định không thay đổi theo khối lượng sản xuất. Chi phí cố định không thay đổi với số lượng hàng hoá hoặc dịch vụ mà công ty sản xuất. Nó vẫn giữ nguyên nếu không có hàng hoá hoặc dịch vụ nào được sản xuất. Sử dụng cùng một ví dụ trên, giả sử công ty ABC có chi phí cố định là 10 000 đô la mỗi tháng cho máy mà nó sử dụng để sản xuất cốc. Nếu công ty không sản xuất ra cốc trong tháng thì vẫn phải trả 10.000 đô la cho chi phí thuê máy. Mặt khác, nếu sản xuất ra 1 triệu cốc, chi phí cố định vẫn giữ nguyên. Chi phí biến đổi từ 0 đến 2 triệu đô la trong ví dụ này.

– Chi phí biến đổi so với cố định

Mục đích của bất kỳ công ty tư nhân nào là tạo ra lợi nhuận. Để tối đa hóa lợi nhuận, công ty phải đặt mục tiêu tăng doanh thu và giảm thiểu chi phí. Để giảm các chi phí này, một công ty phải có khả năng xác định và đo lường các chi phí bao gồm trong các yếu tố sản xuất như tiền lương, tiền thuê, điện, nguyên liệu và vật tư, v.v. Các chi phí này có thể được chia thành hai loại; chi phí biến đổi và chi phí cố định. Bài báo sẽ đưa người đọc đi qua sự khác biệt giữa chi phí cố định và chi phí biến đổi phát sinh của các công ty với các ví dụ về mỗi loại.

– Chi phí biến đổi

Xem thêm: Chi phí biến đổi bình quân là gì? Công thức và cách tính chi phí biến đổi bình quân?

Chi phí biến đổi là những chi phí thay đổi trực tiếp theo sự thay đổi của mức sản lượng. Chi phí khả biến bao gồm các chi phí như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, tiền lương theo giờ và chi phí tiện ích liên quan trực tiếp đến mức sản xuất. Lấy một ví dụ, nếu một công ty sản xuất 10.000 ô tô mỗi tháng phải chịu chi phí biến đổi là 2000 đô la cho mỗi chiếc ô tô, thì tổng chi phí biến đổi để sản xuất 10.000 ô tô sẽ là 20 triệu đô la. Trong việc định giá, điều cốt yếu là định giá cao hơn chi phí sản xuất khả biến. Vì vậy, số tiền tích lũy còn lại sau khi trang trải chi phí biến đổi sẽ có thể trang trải tổng chi phí cố định phát sinh. Ưu điểm của chi phí biến đổi là chi phí sẽ không bị phát sinh khi sản xuất chậm lại, và điều này sẽ không gây ra căng thẳng trong thời gian mức sản xuất thấp hơn.

– Chi phí cố định

Chi phí cố định là chi phí không đổi bất kể mức độ sản xuất. Ví dụ về chi phí cố định là chi phí thuê, chi phí bảo hiểm và nguyên giá tài sản cố định. Cần lưu ý rằng chi phí cố định chỉ cố định tương ứng với số lượng sản xuất trong thời kỳ hiện tại, và sẽ không cố định trong một khoảng thời gian không xác định, vì chi phí tăng lên theo thời gian. Việc sản xuất 10.000 chiếc ô tô sẽ phải chịu chi phí cố định 10 triệu USD mỗi tháng, bất kể có sản xuất hết công suất hay không. Trong một kịch bản, khi công ty muốn tăng sản lượng lên 20.000 chiếc, sẽ phải mua nhiều thiết bị hơn và một nhà máy lớn hơn. Nhược điểm của chi phí cố định là trong thời gian mức sản xuất thấp hơn, công ty vẫn phải chịu chi phí cố định cao.

Sự khác biệt giữa Chi phí Biến đổi và Chi phí Cố định là gì?

Tổng chi phí cố định và chi phí biến đổi tạo nên tổng chi phí, có thể được sử dụng để tính điểm hòa vốn, điểm mà tổng doanh thu bằng tổng chi phí và điểm phải vượt để tạo ra lợi nhuận. Chi phí biến đổi có thể được quản lý dễ dàng trái ngược với chi phí cố định vì chi phí biến đổi liên quan trực tiếp đến mức sản xuất, trong khi chi phí cố định thì không. Tuy nhiên, cả chi phí biến đổi và chi phí cố định cần được liên tục đánh giá và quản lý để đảm bảo rằng chúng tương ứng với mức sản xuất nào đó để đảm bảo có thể tạo ra lợi nhuận.

Điểm khác biệt giữa biến phí và định phí

Biến phí Định phí Đặc điểm

• Trong các doanh nghiệp sản xuất thì biến phí bao gồm những yếu tố như: Chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công, chi phí mua phụ tùng sửa chữa máy móc, chi phí điện nước… Những loại chi phí này sẽ có sự thay đổi phụ thuộc vào sự biến động về mức độ hoạt động của các doanh nghiệp trong tháng kinh doanh.
• Đối với công ty lĩnh vực thương mại, biến phí bao gồm: chi phí về mặt bằng, chiết khấu hoa hồng cho người bán

• Tổng mức định phí sẽ không đổi khi mức độ hoạt động của doanh nghiệp thay đổi nhưng ở trong giới hạn đã định.
• Định phí của doanh nghiệp sẽ được tính trên một đơn vị sản phẩm, dịch vụ đã được doanh nghiệp tạo ra.
• Với hoạt động của các doanh nghiệp hiện nay, định phí thường sẽ là các khoản chi phú phục vụ cho việc thuê tài sản, chi trả lương nhân viên, chi phí marketing, tổ chức đào tạo nghiên cứu sản phẩm mới…

Tóm lại, Chi phí biến đổi so với Chi phí cố định

Chi phí biến đổi có tương quan trực tiếp với mức sản xuất, trái ngược với chi phí cố định phát sinh bất kể mức sản xuất nào.

Xem thêm: Chi phí trực tiếp là gì? Đặc điểm và ví dụ về chi phí trực tiếp

Chi phí biến đổi có thể được quản lý dễ dàng và giảm bớt căng thẳng tài chính cho công ty trong thời gian mức sản xuất thấp, so với chi phí cố định có thể gây khó khăn cho một công ty cần duy trì thiết bị, nhà xưởng và cơ sở vật chất ngay cả khi không đạt được mức sản xuất tối ưu .

Một công ty phải cố gắng đặt giá cao hơn để có thể trang trải cả chi phí cố định và chi phí biến đổi, và phải có khả năng đạt được mức trên mức hòa vốn để tạo ra lợi nhuận.