Trong blog mới nhất của mình, Vitalik Buterin – cha đẻ của ETH  đã chỉ ra giải pháp khắc phục các mối đe dọa đến tính phi tập trung trên Ethereum.

Hôm 16/0, nhà phát triển nổi tiếng trong cộng đồng Ethereum là Peter Szilagyi đã nêu bật 3 vấn đề lớn đang đe dọa đến sự phi tập trung của giao thức hiện tại bao gồm MEV, Liquid Staking và yêu cầu về phần cứng trong các node. Những yếu tố này loại bỏ những cá nhân nhỏ lẻ tham gia vào xác thực mạng lưới và tập trung quyền lực vào tay những thế lực có nguồn lực mạnh mẽ hơn.

Vitalik Buterin ngay sau đó đã đăng một bài blog ủng hộ các quan điểm của Szilagyi, khẳng định rằng cộng đồng Ethereum đã nhận thức được những lo ngại này từ lâu. Trong bài viết, Vitalik đã đi sâu vào phân tích những vấn đề mà Szilagyi đưa ra và giải pháp đi kèm để khắc phục các thách thức này.

Vấn đề 1: MEV có nên phụ thuộc vào các validator?

Vào năm 2020, một khái niệm mới mang tên Maximal Extractable Value (MEV) xuất hiện khi những người tạo khối có thể thay đổi thứ tự giao dịch để tối đa hóa lợi nhuận của họ.

Vấn đề xảy ra khi quá trình tạo khối Ethereum khi có MEV không còn “công bằng” như trước: các tác nhân lớn có khả năng tối ưu hóa thuật toán để thu được nhiều lợi nhuận hơn và kẻ xấu có thế sử dụng các bot tấn công MEV kiếm lời trong mỗi khối.

Để giải quyết vấn đề này, có hai chiến lược là “giảm thiểu MEV” và “cách ly MEV”. “Giảm thiểu MEV” nhằm phát triển các lựa chọn không có MEV,  giảm thông tin cho người xác nhận giao dịch. “Cách ly MEV” chấp nhận MEV nhưng giới hạn ảnh hưởng của nó bằng cách tách rời nhiệm vụ chọn giao dịch từ người xác nhận sang các nhà xây dựng giao thức.

Tuy nhiên, MEV sẽ không giảm xuống còn 0, hoặc gần bằng 0. Vì vậy, cần phải kết hợp hai giải pháp lại với nhau với mô hình inclusion lists:

Mô hình hoạt động của iclusion lists

Inclusion lists sẽ chỉ cho validator chọn những giao dịch bắt buộc phải có trong một khối. Lúc đó các validator sẽ không phải tối ưu hóa giao dịch; họ chỉ cần tham gia vào staking, chọn giao dịch và chấp nhận mức lợi nhuận cao nhất nhận được. Việc sắp xếp các giao dịch sẽ uỷ quyền cho các nhà xây dựng,  họ có thể thêm các giao nhưng không được phép loại bỏ giao dịch của các validator để đảm bảo tính phi tập tập trung của mạng lưới, tránh các cuộc tấn công.

Giải pháp này cũng sẽ làm giảm nguy cơ các cuộc tấn công bằng bot MEV như vụ trộm 25 triệu USD từ cặp anh em gần đây hay kỷ lục lợi nhuận của bot MEV từ các giao dịch Ethena, bởi các nhà xây dựng luôn ưu tiên tính toàn vẹn của giao thức hơn là lợi nhuận kiếm được. Buterin kết luận:

 “Tôi ủng hộ các ý tưởng đi theo hướng này và làm sao cho để cách ly MEV càng nhỏ càng tốt”.

 Vấn đề 2: Liquid Staking

Hiện tại trong giao thức Ethereum, các các nhân tự mình staking chỉ chiếm một phần nhỏ, trong khi đa số người dùng staking thông qua các nền tảng cung cấp staking như từ các tổ chức tập trung đến DAO như Lido, Rocket Pool hay ether.fi.

Thị phần staking theo danh mục. Nguồn: Dune – @21co (20/05/2024)

Người dùng thường chọn tham gia staking qua các giao thức khác nhau thay vì tự mình trở thành một validator. Điều này chủ yếu do yêu cầu stake tối thiểu 32 ETH (khoảng 100 nghìn USD) là một khoản đầu tư đáng kể. Tuy nhiên, điều khiến người dùng e ngại hơn cả là những khó khăn trong kỹ thuật liên quan đến vận hành và bảo trì một node, tạo ra rào cản cho người dùng trở thành một validator.

Lý do người dùng không tự mình staking. Nguồn: Farcaster

Những người dùng staking qua các giao thức có thể dẫn đến sự tập trung quyền lực, ảnh hưởng đến tính phi tập trung của mạng lưới.

Để giải quyết những thách thức này, Vitalik cho biết đội ngũ của ông đang nghiên cứu và tập trung vào một số giải pháp như:

• Cải tiến công nghệ như Verkle Tree và EIP-4444 để giảm yêu cầu về phần cứng và đơn giản hóa quá trình thiết lập các node validator.

• Tìm cách giảm mức staking ETH tối thiểu để giảm bớt gánh nặng tài chính cho người dùng.

• Tối ưu hóa client Ethereum để giảm người dùng dễ dàng trong việc vận hành node validator.

• Nghiên cứu các quy định về hình phạt và thông tin xác thực để bớt khắt khe và hỗ trợ pool staking phi tập trung.

Mục tiêu sau cùng là xây dựng được một hệ thống staking cá nhân, không phụ thuộc vào các giao thức, tăng tính phân quyền nhưng đồng thời duy trì sự ổn định và an toàn cho Ethereum.

Vấn đề 3: Yêu cầu về phần cứng của các node validator

Việc chạy một node Ethereum hiện nay khá phức tạp và tốn không gian lưu trữ lớn trong phần cứng, khiến nhiều người không đủ khả năng để thực hiện.

Từ đó, Ethereum cần giảm yêu cầu phần cứng để mọi người có thể dễ dàng cài node validator, thậm chí sau này có thể là trên chính điện thoại di động.

Theo Vitalik Buterin, EIP-4444 và Verkle Tree có thể được dùng giảm dung lượng lưu trữ cần thiết khi chúng sử dụng mạng lưới phân tán để lưu trữ dữ liệu, giảm sự phụ thuộc vào các tác nhân lớn và tăng cường tính phi tập trung. Đồng thời nhân mạnh công nghệ ZK-EVM khi phát triển có thể xác minh các giao dịch mà không cần tính toán phức tạp.

Trong điều kiện lý tưởng, tất cả các công nghệ này sẽ được sắp xếp lại với nhau. thậm chí cả ví các ví EVM như MetaMask, Rabby cũng có một node được tích hợp để xác minh các giao dịch. Tầm nhìn này được gọi là “The Verge”.

Tầm nhìn The Verge trong tương lai

Giảm yêu cầu về phần cứng của các node validator sẽ tạo điều kiện để mọi người có thể chạy nút một cách dễ dàng, góp phần vào sự phân quyền và tính phi tập trung của Ethereum.

Buterin kết thúc bài viết của mình bằng cách kêu gọi cộng đồng Ethereum đối mặt với những câu hỏi khó khăn thay vì lảng tránh:

“Chúng ta nên trân trọng những đặc tính làm nên sự độc đáo của Ethereum và tiếp tục nỗ lực bảo tồn cũng như cải thiện những đặc tính đó khi Ethereum phát triển.”

Trong một bài đăng trên X, Buterin bày tỏ sự hài lòng khi chứng kiến cuộc tranh luận giữa các thành viên cộng đồng với mục tiêu phát triển hệ sinh thái Ethereum ở hiện tại và trong tương lai.