Chân kính có tiếng Anh là Jewel, một bộ phận rất quan trọng của máy đồng hồ ra đời vào thế kỷ 18. Tuy nhiên, có không ít những hiểu lầm về chân kính cũng như tác dụng của chúng đến khả năng vận hành của bộ máy, cùng giải đáp tất cả những thông tin cần thiết về chân kính qua bài viết sau.
MỤC LỤC
› Giải đáp từ A-Z về chân kính đồng hồ (Jewel)
1. Chân kính là gì?
2. Tác dụng của chân kính
3. Vì sao lại gọi là chân kính, Jewel?
4. Chất liệu chế tạo nên chân kính
5. Có bao nhiêu loại chân kính đồng hồ (Jewel)
› Hiểu đúng về chân kính đồng hồ
1. Vị trí trong cơ cấu hoạt động của bộ máy
2. Vị trí trong cơ cấu bảo vệ bộ máy
3. Số lượng chân kính ảnh hưởng thế nào đến đồng hồ?
4. Nhiều chân kính đồng hồ liệu có tăng chất lượng sản phẩm?
Giải đáp từ A-Z về chân kính đồng hồ (Jewel)
Ngày nay, chân kính được dùng chủ yếu trên đồng hồ cơ và số ít đồng hồ pin cao cấp của Thụy Sĩ. Dựa vào lý thuyết tăng độ bền, theo dòng thời gian, số lượng chân kính tăng dần và đã có một cuộc tranh cãi xảy ra về số lượng cần thiết trên một chiếc đồng hồ.
Bật mí khái niệm chân kính trong đồng hồ
1. Chân kính là gì?
Chân kính hay còn gọi là Jewel, là một bộ phận màu hồng đỏ bóng bẩy trong suốt. Chân kính bắt đầu xuất hiện trong các bộ máy của đồng hồ bởi Nicolas Fatio de Duillier, Pierre, Jacob Debaufre phát minh vào năm 1702.
Chân kính – Jewel được tiện, cắt gọt, đánh bóng, khoan lỗ, khoét trũng,… tùy theo loại mà được gia công tương ứng. Chúng thường có kích thước khá nhỏ, tối đa chỉ khoảng 2mm
Chân kính đồng hồ liệu chỉ có đơn giản để làm tăng vẻ đẹp của bộ máy?
Đồng hồ cơ tại thời điểm xuất hiện chân kính vốn là sản phẩm rất được ưa chuộng. Khi nhược điểm chung là bộ máy của chúng dễ bị mài mòn do các bộ phận kim loại ma sát được phát hiện thì chân kính bắt đầu đưa vào sử dụng. Chân kính được làm từ các loại vật liệu có độ cứng cao, ít bị mài mòn nên tác dụng chủ yếu là giảm ma sát để tăng độ bền cho bộ máy đồng hồ.
Chân kính trên đồng hồ là bộ phận rất cần thiết, đặc biệt là đồng hồ cơ tự động. Bởi cấu trúc phức tạp của những sản phẩm này nên chân kính sẽ giúp đồng hồ vận hành chính xác và ổn định hơn. Tuy nhiên, điều này không đồng nghĩa với việc đồng hồ có càng nhiều chân kính sẽ càng tốt.
Tính trung bình, số lượng chân kính cần thiết/tối thiểu trên đồng hồ lên dây cót thường là 17, trên đồng hồ tự động là 21 và trên đồng hồ pin là 4. Tùy theo cấu tạo, tính năng, cơ chế của bộ máy mà các nhà sản xuất sẽ tính toán số lượng chân kính đồng hồ sao cho phù hợp.
Tin tức liên quan:
▸ Đồng hồ 21 Jewels là gì? Tại sao đồng hồ cơ thường có 21 Jewels
▸ So sánh đồng hồ Seiko 5 automatic 21 Jewels và 23 Jewels
▸ Làm thế nào chế tạo chân kính của đồng hồ? Chất liệu?
2. Tác dụng của chân kính
Hầu hết mọi người đều nghĩ rằng chân kính được dùng để trang trí cho bộ máy hoặc tăng giá trị của đồng hồ như tên gọi Jewel của nó. Đây là một quan điểm không sai, tuy nhiên bên cạnh việc trang trí cho bộ máy cơ khó, chúng còn đóng vai trò trong trọng trong việc tăng độ bền và độ chính xác.
Chân kính có vai trò quan trọng trong bộ máy
Chân kính trong bộ máy đồng hồ sẽ có các tác dụng chính sau:
▸ Giảm đi sự ma sát giữa các chuyển động để tăng độ chính xác (ở mức độ vừa phải). Điều màu đồng nghĩa với việc tăng tuổi thọ của các bộ phận bị lực tác động giúp đồng hồ bền hơn (rất đáng kể)
▸ Chống sốc để tăng độ bền cho các chân kính khác (ở mức độ vừa phải)
▸ Trang trí cho bộ máy của đồng hồ (rất đáng kể), đồng thời cũng giúp tăng giá trị cho đồng hồ khi vật liệu làm chân kính là các loại đá quí có giá trị cao
3. Vì sao lại gọi là chân kính, Jewel?
Từ gốc Jewel có nghĩa là đá quý, được dùng để nhắc đến nguồn gốc vật liệu đồng thời ám chỉ chân kính đồng hồ là một bộ phận tuyệt đẹp và có giá trị. Chính vì vậy, sử dụng đá quý chính là một cách để trang trí bộ máy cơ khí và tăng giá trị đẳng cấp cho đồng hồ đồng hồ.
Chân kính là cụm từ xuất phát từ Trung Quốc, có nghĩa là chân bằng kính. Trong đó, “chân” là chân/giá đỡ và “kính” để ám chỉ sự trong suốt. Từ ngữ này đã du nhập vào Việt Nam trong thời kỳ chúng ta vẫn thường dùng từ Hán-Việt lấy từ phiên âm tiếng nước ngoài của Trung Quốc.
Chân kính mang vẻ đẹp của đá quý
4. Chất liệu chế tạo nên chân kính
Hơn 400 năm trôi qua, rất nhiều vật liệu đã được dùng để chân kính làm từ kim cương, đá quý, đá Sapphire, ngọc thạch lựu, ruby, thạch anh… Chúng đều là những vật liệu có bền bỉ cao để chống lại việc bị mài mòn. Độ cứng cao, chống trơn trượt khi tiếp xúc lẫn nhau và tiếp xúc với các bộ phận kim loại trong máy đồng hồ chính hãng… chính là tiêu chí lựa chọn chất liệu chân kính.
Vẻ đẹp của các chân kính trong bộ máy cơ cực kỳ phức tạp
Từ 1900 đến nay, nhiều loại vật liệu quý chỉ còn xuất hiện trên các mẫu đồng hồ đắt tiền. Phần lớn đồng hồ phổ thông đều dùng Sapphire tổng hợp và Ruby nhân tạo. Khi Auguste Verneuil phát minh và ứng dụng thành công 2 vật liệu này, chúng dần trở nên phổ biến trong ngành chế tác đồng hồ.
Các thương hiệu kém uy tín, các nhà sản xuất đồng hồ rẻ tiền, đồ giả, đồ nhái… thường dùng thủy tinh pha màu để làm chân kính. Thủy tinh có độ cứng thấp, dễ bị mài mòn khiến cho tác dụng duy trì độ bền rất hời hợt.
Do đó, đồng hồ kém chất lượng có tuổi thọ rất thấp cũng như dễ hỏng hóng. Vì vậy, chọn mua đồng hồ chính hãng là giải pháp để bạn có trải nghiệm tốt nhất khi sử dụng đồng hồ đeo tay.
5. Có bao nhiêu loại chân kính đồng hồ (Jewel)
– Chân kính tròn có lỗ xuyên tâm (Hole Jewels): Jewel hình tròn, dẹt, ở giữa được khoan lỗ, loại này được dùng để gắn vào các trục bánh răng xoay có vận tốc quay nhỏ, không yêu cầu cao về độ sai số và độ chịu lực tác động từ các phương vuông góc với trục quay. Kích thước lỗ khoan tùy theo kích thước trục.
– Chân kính tròn không có lỗ xuyên tâm (Cap Jewels): (còn gọi là chân kính mũ), Jewel có hình tròn, dẹt, ở giữa không khoan lỗ xuyên tâm hoặc không có lỗ, thường được đặt áp vào 2 đầu trục quay có yêu cầu cao về độ sai số, có vận tốc quay lớn, chịu ảnh hưởng nhiều bởi lực tác động dọc trục.
– Chân kính dạng phiến, vuông chữ nhật (Pallet Jewels): là loại Jewel có hình viên gạch được gắn trên những điểm bị tác động, va đập theo chiều ngang như như hai đầu ngựa, trượt cò khoá, bánh thoát (còn gọi bánh xe gai).
– Chân kính dạng con lăn (Roller Jewels): có hình dạng hình trụ, chỉ được gắn trên bệ bánh lắc để ngựa “đá”, điểm bị tác động va đập kiểu trượt (chiều ngang).
– Chân kính bảo vệ sốc (Shock Protection Jewels): không có hình dạng cụ thể, đây là một tổ hợp chân kính đồng hồ ngăn không cho làm vỡ chân kính cần bảo vệ khi đồng hồ bị chấn động mạnh.
Top đồng hồ trong phân khúc giá 10-30 triệu đáng mua nhất
Hiểu đúng về chân kính đồng hồ
Như đã đề cập phía trên, chân kính nắm giữ vai trò quan trọng trong bộ máy đồng hồ để nâng cao giá trị, độ bền cũng như tính chính xác. Tuy nhiên, vẫn có rất nhiều thông tin sai lệch về chân kính trong đồng hồ. Hãy cùng giải đáp qua các thông tin được tổng hợp ngay sau đây.
1. Vị trí trong cơ cấu hoạt động của bộ máy
Sơ đồ thể hiện vị trí của các loại chân kính trong cơ cấu hoạt động
★ Hình số 1: có 7 loại 1, loại 2, loại 3, loại 4. Cả phía trên và phía dưới của bánh lắc tổng cộng là 4, ngựa có 3.
★ Hình số 2: có 8 loại 1 và 2 hiện diện trên các trục xoay
★ Hình số 3: có 2 loại 1 trên hai đầu bánh răng trung tâm
★ Hình số 4: từ 2-4 loại 1 và loại 2 để có tổng cộng 19-21
2. Vị trí trong cơ cấu bảo vệ bộ máy
Sơ đồ thể hiện vị trí của loại 5 trong cơ cấu chống sốc Incabloc (phổ biến trong máy ETA)
3. Số lượng chân kính ảnh hưởng thế nào đến đồng hồ?
Ở trên chúng ta đã nhắc đến cuộc tranh cãi diễn ra về sự cần thiết của chân kính trong đồng hồ khi sự lạm dụng số lượng đã tăng vùn vụt lên những con số khủng trong vòng 150 năm qua đến mức thừa thải.
Vì vậy, nếu lạm dụng chân kính vượt quá số lượng cần thiết, chúng chỉ có mục đích để trang trí cho bộ máy cũng như tăng giá trị cho sản phẩm nếu đồng hồ sử dụng chân kính đá quý, giá trị cao.
Chân kính trong bộ máy đồng hồ tự động
Chân kính chỉ cần thiết ở những nơi xảy ra sự ma sát, tác động của lực. Độ chính xác và độ bền của đồng hồ chỉ có thể tăng hết mức với số chân kính tối đa:
● 4 chân kính cho đồng hồ pin với mặt hiển thị kim
● 6-7 cho đồng hồ pin với mặt hiển thị kim nhiều chức năng
● 17 cho đồng hồ cơ lên dây cót
● 21 cho đồng hồ cơ tự động
● 23 cho đồng hồ cơ có hai trống dự trữ năng lượng
● 25-27 cho đồng hồ cơ đa năng
● Có thể hơn 40 chân kính cho những chiếc đồng hồ cực kỳ phức tạp
Chân kính trong máy của Thụy Sĩ
4. Nhiều chân kính đồng hồ liệu có tăng chất lượng sản phẩm?
Để tránh chân kính bị lạm dụng vào những mục đích không liên quan đến các chức năng của đồng hồ, năm 1974, Tổ chức Tiêu chuẩn Quốc tế (ISO) đã phối hợp với tổ chức tiêu chuẩn công nghiệp đồng hồ Thụy Sĩ (NIHS): Normes de l’Industrie Horlogère Suisse công bố tiêu chuẩn, ISO 1112.
Tiêu chuẩn này nghiêm cấm các nhà sản xuất, thương hiệu quảng cáo chân kính không có tính năng ứng dụng vào bộ máy. Tuy nhiên, vẫn có những trường hợp lách luật. Do đó, bạn hãy cân nhắc khi cảm thấy đồng hồ quá đắt vì dư thừa chân kính hơn số lượng tối đa nhé.
Lời kết
Bài viết trên đã cung cấp đến bạn những thông tin cần thiết để giải thích chân kính là gì? Tác dụng cũng như số lượng cần thiết của chúng trong bộ máy cơ khí. Hãy cẩn trọng trước các sản phẩm có quá nhiều số lượng chân kính không cần thiết nhé.
Uyển My
Tin tức đồng hồ:
▸ Dịch vụ sửa chữa đồng hồ đeo tay uy tín, đạt chuẩn Thụy Sỹ
▸ Cùng một sản phẩm, đồng hồ ở Hải Triều khác gì so với nơi khác
▸ TOP 25 các hãng đồng hồ nổi tiếng nhất, giá bình dân tại VN
